Πριόλιθος

Ο Πριόλιθος, ο οποίος μέχρι το 1928 λεγόταν Σιρμπάνι, βρίσκεται 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Καλαβρύτων πάνω στην επαρχιακή οδό Καλαβρύτων-Κλειτορίας, στους πρόποδες του όρους Ζέμπη (1.620 μέτρα). Μια ορεινή κοινότητα που αιχμαλωτίζει τον επισκέπτη με τα εκπληκτικά της χρώματα, ιδιαίτερα αυτά που εμφανίζονται κατά την ανατολή του ηλίου στις καταπράσινες γύρω πλαγιές.

Ανατολικά περιβάλλεται από το όρος Κάστρο (1.338 μέτρα) και πηγαίνοντας προς τα δυτικά από τις κορυφές Καρπίτσα, Κουβέλα και τον αυχένα Πριολίθου. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο μεταξύ των 850 μέτρων, όπου βρίσκεται η κάτω γειτονιά, και φτάνει μέχρι τα 1.050 μέτρα στην περιοχή γύρω από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέα.

Ο μόνιμος πληθυσμός ανερχόταν σε 91 κατοίκους κατά την απογραφή του 2011. Το χωριό αναφέρεται στις απογραφές των Ενετών, κατά την διάρκεια της Ενετοκρατίας, το χρονικό διάστημα μεταξύ 1685 και 1715. Πληθυσμιακά, η ακμή του Πριολίθου εμφανίζεται το 1897 με 537 κατοίκους και παράλληλη λειτουργία του τοπικού Δημοτικού Σχολείου. Στην σύγχρονη εποχή, η αντίστοιχη περίοδος εντοπίζεται το 1951 με 435 κατοίκους.

Σήμερα, οι κάτοικοι του χωριού δραστηριοποιούνται επαγγελματικά κυρίως στην γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ τα τελευταία χρόνια ο Πριόλιθος ανθεί και σε τουριστικό επίπεδο.

Το χωριό καταλαμβάνει τις καταπράσινες πλαγιές γύρω από τις πηγές του Βουραϊκού, στις απώτατες ανατολικές παρυφές του Ερυμάνθου, επάνω στην εύφορη κοιλάδα του ποταμού Βουραϊκού, περιοχή ιδιαίτερα εύυδρη και γόνιμη. Η κοιλάδα ποτίζεται από τα άφθονα νερά των πηγών της, όπως εκείνες της Αμπαλινίας, της Φροξυλιάς, της Τρανής Βρύσης, του Στενού, του Άη Νικόλα, του Πύργου, του Κόκκορη κτλ., νερά τα οποία προσέφεραν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες διατηρούνται μέχρι και σήμερα.

Ο Πριόλιθος βρίσκεται σε σημείο που ελέγχει τον δρόμο ο οποίος οδηγεί μέσω του αυχένα του Πριολίθου από τα Καλάβρυτα προς την Κλειτορία. Το γεγονός ότι βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση ενισχύεται από τα ευρήματα της καλοχτισμένης οχύρωσης που εμφανίζονται βόρεια από το χωριό, στη θέση Πύργος. Στου «Παπαδά την Σκάλα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, σώζονται μέχρι και σήμερα, αφενός μία γωνία κτιρίου, κατασκευασμένου από πλακοειδείς λίθους και οπτοπλίνθους, πιθανότατα ενετικού κάστρου, αφετέρου τμήμα αγωγού, που καλύπτει μια παρακείμενη σπηλιά. Τα κτίσματα είναι εφοδιασμένα με πολεμίστρες. Πιθανό είναι να χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο για τον τοπικό πληθυσμό επί Τουρκοκρατίας.

Τα στοιχεία που κάνουν τον Πριόλθο να ξεχωρίζει και παρέχουν στον επισκέπτη ησυχία και γαλήνη είναι η αυθεντική εμπειρία από ένα γραφικό χωριό, οι εξαιρετικές ορειβατικές διαδρομές μέσα από δάση βελανιδιάς και η γνήσια τοπική κουζίνα.

Ο προστάτης του χωριού, Άγιος Ανδρέας, δεσπόζει με τον ιερό ναό του (1871), χτισμένος πάνω σε εντυπωσιακό λόφο με απρόσκοπτη θέα δεκάδων χιλιομέτρων στην κοιλάδα του Βουραϊκού. Είναι βασιλικού ρυθμού και εντυπωσιάζει με τον όγκο του, τους καλοκτισμένους πέτρινους τοίχους, τα θολωτά παράθυρα και τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό του. Ακόμη πιο ψηλά, το εξωκκλήσι της Παναγίας χτίστηκε το έτος 1713. Συνολικά, το χωριό έχει εφτά ναούς, ενώ παλαιότερα διέθετε τέσσερις ενορίες.

Επιστρέφοντας στις πεζοπορικές διαδρομές, τα δρομάκια στα γειτονικά βουνά σχηματίζουν πυκνό δίκτυο. Ορισμένες από αυτές τις διαδρομές είναι στο όρος Κάστρο προς την «Τρανή Βρύση», όπου ο πεζοπόρος μπορεί να σταματήσει για πικ-νικ και να δροσιστεί από τα κρυστάλλινα νερά της. Στην διαδρομή συναντούμε χαλάσματα από το χάνι του Θανο-Κωσταντή. Το χωριό είχε συνολικά τέσσερα πανδοχεία, που χρησίμευαν για να ξεκουραστούν οι ταξιδιώτες και τα άλογά τους. Δεξιότερα βρίσκεται η πηγή στο Στενό. Τα νερά όλων αυτών των πηγών δημιουργούν μικρό καταρράκτη στη θέση «Πορί». Τα νερά αυτών των δύο πηγών μάλιστα είναι οι κυριότερες δεξαμενές νερού του Βουραϊκού ποταμού.

Επιπροσθέτως, σε ένα κοίλωμα του Ζέμπη βρίσκεται η πηγή «Κριέριζα». Το όνομά της προέρχεται από τα πολύ κρύα νερά της. Πιο κάτω από την Κριέριζα, είναι οι πηγές της «Αμπαλινίας» και της «Φροξυλιάς».

Μια άλλη, εξίσου όμορφη για το καταπράσινο τοπίο της διαδρομή, έχει ως αφετηρία το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής και τερματίζει στην πηγή του Άη Νικόλα. Στο χωριό υπήρχαν 5 μύλοι συνολικά. Δύο από αυτούς κινούνταν από το νερό του Άη Νικόλα, εκείνοι των Παπασπυρόπολου και Κονταλή. Οι άλλοι τρεις κινούνταν από το νερό της Τρανής Βρύσης και ανήκαν στον Λαλλη-Γιάννη. Εκείνος που σήμερα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση είναι αυτός του Κονταλή.

Ανάμεσα σε πυκνό δάσος από βαλανιδιές και πουρνάρια είναι η διαδρομή από το εκκλησάκι της Παναγίας προς την πηγή της Κριέριζας. Στην πίσω μεριά του βουνού βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων.

Εντός του οικισμού υπάρχει του Παπά η Βρύση, που χρονολογείται τον 18ο αιώνα με πέτρινους κούτουλες και πέτρινο σκέπαστρο.

Τα πλούσια, αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη κοινωνιών αρκετούς αιώνες νωρίτερα. Στη θέση «Κόκκορη» βρέθηκαν το 1977, μέσα σε χάλκινο αγγείο (οινοχόη), δέκα πρωτοβυζαντινά νομίσματα. Στην ίδια θέση το 1979 βρέθηκαν 121 νομίσματα (120 πρωτοβυζαντινά νομίσματα και ένα αντωνιανό Γαλλιηνού). Επίσης, πιθάρια νεολιθικής εποχής βρέθηκαν εντός του οικισμού κατά την κατασκευή του δρόμου και στη θέση Φραγκοκλησιά.

Η ανάπαυση του επισκέπτη γίνεται στον πετρόκτιστο ξενώνα «Λίθος», απολαμβάνοντας την θέα της κοιλάδας του Βουραϊκού. Αργότερα, όταν ο ήλιος δύσει για τα καλά, μπροστά από το αναμμένο τζάκι θα υπάρξει πάντα ζεστή παρέα, τρώγοντας ψητά κάστανα και πίνοντας βραστό κρασί και ντόπιο τσίπουρο.

Ο επισκέπτης μπορεί να προτιμήσει για να ξεκουραστεί τα δύο καφενεία του χωριού, όπου προσφέρονται κατά παραγγελία εκλεκτά εδέσματα, όπως γίδα βραστή, τοπική φέτα, ορεινό κρασί και κατσικάκι λαδορίγανη.

Οι ταξιδιώτες δεν θα πρέπει να παραλείψουν να ζητήσουν και να δοκιμάσουν τα ζεστά τηγανόψωμα της κυρα-Μαρίας. Αν είστε τυχεροί, μπορεί να δοκιμάσετε ένα από τα το παραδοσιακά πιάτα της περιοχής, ντόπιο χοιρινό με παραπούλια στην κατσαρόλα.

Sign In