Αγράμπελα

Ανάμεσα στις επιβλητικές και μεγαλόπρεπες βουνοκορφές του αγέραστου Ολωνού, στην ευρύχωρη και τραχιά χαράδρα που σχηματίζεται από τις πλαγιές του Ερύμανθου, δίπλα στην ελατόφυτη πλαγιά του, είναι χτισμένα τα Αγράμπελα, σε υψόμετρο 820 μ. και, λίγο πιο ψηλά, η Πλατανίτσα, σε υψόμετρο 940 μ., όπου και οι πρώτες πηγές του Ερύμανθου ποταμού.

Οι δύο αυτοί οικισμοί, μαζί, αποτελούν την  Κοινότητα Αγραμπέλων, που ανήκει στο Δήμο Καλαβρύτων και απέχουν από αυτόν 60χλμ, 100χλμ. από την Πάτρα και 235χλμ. από την Αθήνα, μέσω Τριπόλεως. Η κτηματική περιφέρεια των δύο χωριών είναι 25.000 στρέμματα, από τα οποία 1.200 στρέμματα είναι γεωργική γη, 6.400 στρέμματα βοσκότοποι και τα υπόλοιπα δασικές εκτάσεις κατάφυτες από έλατα, πουρνάρια, κέδρους, αγράμπελες και πλατάνια.

Η ιστορία των δύο αυτών οικισμών χάνεται στα βάθη των αιώνων. Πότε όμως ιδρύθηκαν δεν έχει εξακριβωθεί. Πιστεύεται, σύμφωνα με τα λεγόμενα του μητροπολίτου Ηλείας Αντώνιου, ότι ο οικισμός του Πορετσού ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα. Η τοπική όμως παράδοση, αναφέρει ότι, το χωριό ιδρύθηκε κατά τον 10ο αιώνα, από Έλληνες, που ήρθαν με τα ποίμνιά τους, από τα νότια - νοτιοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, εξαναγκασμένοι από τους πειρατές.

Το Χρονικό του Μορέως, στίχοι 5686 - 5687 αναφέρει: “Στα όρη επροσφύγασιν και σ’ υψηλά, βουνά βουλή να πήρανε νομού το πως θέλουν διάξει”. Όμως τα διάφορα κατά καιρούς ευρήματα, (ειδώλια, νομίσματα κ.α.), μαρτυρούν ότι, ο χώρος αυτός είχε κατοικηθεί πολύ παλαιότερα, δίχως βέβαια να γνωρίζουμε επακριβώς το πότε.

Στην αρχαιότητα η περιοχή αυτή ανήκε στην Αζανία και αποτελούσε μέρος της πόλης - κράτους της αρχαίας Ψωφίδας. Στη Φράγκικη περίοδο υπαγόταν στο πριγκιπάτο της Αχαΐας και τους Βιλλαρδουΐνους. Στην Ενετοκρατία υπαγόταν στο (territorio) διοικητικό διαμέρισμα της Γαστούνης. Κατά, δε, την Τουρκοκρατία ανήκε στον καζά της Γαστούνης και τους Λαλαίους αγάδες. Τα χωριά Πορετσό και Γερμοτσάνι, αναφέρονται και στην μεγάλη απογραφή «Γριμάνη», που έγινε από τους Ενετούς, το έτος 1700, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Πελοπόννησο.

Το έτος 1912, το Πορετσό αποτέλεσε ομώνυμη κοινότητα στην οποία υπαγόταν και ο οικισμός Γερμοτσάνι, όπου και οι δύο αυτοί συνοικισμοί ήταν δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λαμπείας. Αργότερα μετονομάσθηκε σε κοινότητα Αγραμπέλων. Το έτος 1998, εντάχθηκε στον Δήμο Αροανίας, με τον νόμο Καποδίστρια και το 2010 στον Δήμο Καλαβρύτων, με τον νόμο Καλλικράτη.

Στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, ήταν το καταφύγιο της κλεφτουριάς, που με την παρουσία τους θέριευαν την αποσταμένη ελπίδα του γένους μας για λευτεριά, όπως μας περιγράφουν οι πιο κάτω στίχοι: «Διψάν οι κάμποι για νερό και τα βουνά για χιόνια, τη δίψα πού χει κι Ολωνός για τους παλιούς τους κλέφτες. Φτιάνουν οι κάμποι μια γραφή τη στέλνουν τ’ Αναγνώστη. Μην είδες κλέφτες πουθενά, τον καπετάν Αργύρη; Κείνον το Μάη εδώ ήτανε κι ούλον τον Αλωνάρη και τον δεκαπενταύγουστο της Παναγιάς Περνώντας και τον ανήφορο 'κα με του Πορετσού τις ράχες».

Κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα του έθνους το 1821 και τα δύο αυτά χωριά, είχαν την δική τους, ξεχωριστή συμμετοχή στον αγώνα. Στα μητρώα αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, αναφέρονται μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Πορετσάνος, ο Αναγνώστης Τριανταφυλλόπουλος, από το Πορετσό και οι Λαγός Αθανάσιος, Μπράμος Πανάγος και Μπαλκάμος Παναγιώτης από το Γερμοτσάνι, που συμμετείχαν στις μάχες του Πουρναροκάστρου, του Λάλα, στο Πούσι, στο Λεβίδι, στην πολιορκία των Πατρών και αλλού.


Στα Αγράμπελα βρίσκονται σημαντικά Θρησκευτικά και Φυσικά Ιστορικά μνημεία.

Στα Αγράμπελα, ενδιάμεσα στα δύο χωριά, δεσπόζει, επιβλητικό, το μοναστήρι της Ιεράς Μονής Πορετσού (Παναγία, η Πορετσιότισσα), αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο εσωτερικό της, διασώζονται σπάνιες τοιχογραφίες του 1608, έργο των αδελφών Γεωργίου και Δημητρίου Μόσχου. Έργο, της ίδιας περιόδου με το Μοναστήρι, είναι και η Πετρογέφυρα στον ποταμό Ερύμανθο. Σημαντικά μνημείο, επίσης, στα Αγράμπελα, είναι και ο Ναός του Αγίου Δημητρίου. Η Ιερά Μονή Πορετσού και ο Άγιος Δημήτριος, χαρακτηρίζονται ως σημαντικά μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και έχουν κηρυχτεί διατηρητέα από το υπουργείο Πολιτισμού.

Στα φυσικά μνημεία της περιοχής εντάσσεται μεγάλη έκταση της νότιας πλευράς του Ερύμανθου, μέσα στα διοικητικά όρια των Αγραμπέλων, η οποία είναι ενταγμένη στη ζώνη NATURA 2000, το ορειβατικό μονοπάτι του Παυσανία Ε31, που διασχίζει την Άνω Βλασία, την Πλατανίτσα, τα Αγράμπελα και τη Λαμπεία, η τοξωτή γέφυρα στον ποταμό Ερύμανθο, ο νερόμυλος, η νεροτριβή και γενικότερα το φυσικό τοπίο, προκαλούν το ενδιαφέρον του επισκέπτη.

Sign In